“Đừng lo nhé, đừng lo nhé con, xem Thiên Đường đã có sẵn một kế hoạch cho con” – ca từ bài hát tạm biệt mà FIFA dành cho các cầu thủ sau trận chung kết không chỉ là lời tôn vinh các nhà vô địch, mà còn là thông điệp nhắn gửi tất cả 31 đội tuyển đã không đi được hết con đường vinh quang mang tên World Cup.
Bởi bóng đá cũng như cuộc đời, không có ai là luôn giành chiến thắng, không có ai là không thể thất bại, và cũng không có ai có thể biết chắc điều gì đang đợi mình ở phía trước. Nhưng dù vô thường, điều gì xảy ra với bạn cũng đều là có sắp đặt. Và mọi sắp đặt tưởng chừng như hỗn loạn giữa thế giới đầy biến thiên này lại có trình tự đến phi thường. Việc bạn phải làm là hãy cứ để nó xảy ra, chấp nhận với tâm thái của một kẻ không màng ‘được – mất’. Bởi không màng được mất, nên những đứa trẻ mới không lo lắng, sợ sệt điều gì, và đó là điều làm nên hạnh phúc.
Bóng đá không chỉ là một cuộc chơi
Vòng chung kết giải đấu lớn nhất hành tinh đã khép lại, dẫu chỉ là những màn tranh cướp quanh trái bóng tròn, nhưng nó đã khiến hàng tỷ trái tim trên hành tinh này phải đôi chút lạc nhịp suốt một tháng qua. Hàng trăm quốc gia, chỉ có một quốc gia giành chiến thắng, hàng tỷ con người, chỉ có mấy chục con người được nâng cao chiếc cúp vàng. Nhưng chiến thắng không phải là điều đẹp đẽ duy nhất. Trên hành trình của mình, những người thua cuộc cũng đã viết nên lịch sử, làm nên những huyền thoại, tiếp thêm động lực cho những chặng đường tiếp theo, hoặc đơn giản chỉ là học được cách thất bại. Bởi thất bại thường phổ biến hơn thành công, nhưng người ta lại thường tìm cách lảng tránh, xua đuổi và không biết hàm ơn nó.
Không phải là bài hát về hành trình đầy chông gai để tới đỉnh vinh quang như “Chúng ta là những nhà vô địch” (We are the Champions), “Đừng lo lắng nhé con” (Don’t you worry child) là một lời chia tay phù hợp hơn cả đối với mùa World Cup nhiều bất ngờ nhất trong lịch sử. Và cũng như một sự sắp đặt từ Thiên Đường, bài hát rất phù hợp cho những người hùng Croatia. Những Hector thời hiện đại, can trường, bản lĩnh trước Achilles xuất sắc, mang trong mình dòng máu thần thánh và vượt trội so với những kẻ thường nhân như Hector.
Chàng Hector vốn không được sinh ra với nhiều ưu ái và món quà từ các vị Thần như Achilles, nhưng anh đã học được cách trở nên dũng cảm và chiến đấu một cách can trường. Anh trở nên can đảm không phải là vì không sợ hãi mà bởi vì anh đã học được cách vẫn bước tiếp bỏ mặc nỗi sợ hãi ở phía sau mình.
Và một khi đã làm tốt nhất những gì mình có thể với tâm thái vô tư nhất, thì dù thất bại như Croatia và Hector, hãy yên tâm và đừng lo lắng, bởi Thiên Đường đã có sẵn sự an bài. Mọi nỗ lực sẽ được đền đáp, chỉ là sớm hay muộn, và bằng cách này hay cách khác mà thôi.
Nguồn gốc của nỗi lo sợ…
Suy cho cùng, nguyên nhất lớn nhất khiến con người ta lo sợ chính là sự ích kỷ và lòng tham. Sợ mất đi danh hiệu, địa vị, lợi ích; sợ bất hạnh, thua kém, khổ đau. Nếu trong tâm không thể vứt bỏ hoàn toàn được việc nghĩ cho được mất của bản thân, thì vĩnh viễn không thể thoát khỏi sự lo lắng và sợ hãi.
Trong Luận Ngữ, Khổng Tử viết: “Người quân tử thì thản nhiên thư thái, kẻ tiểu nhân thường hay lo lắng, ưu sầu”. Trong dòng chảy dài của lịch sử, “quân tử” và “tiểu nhân” giống như hai phù hiệu vô cùng quan trọng, luôn được người đời sử dụng để đánh giá nhân cách mỗi cá nhân.
Người quân tử đại biểu cho những giá trị tốt đẹp của nhân loại nói chung và kẻ tiểu nhân thì là ở vế ngược lại, là những đức tính mà người ta nên tránh nếu muốn trở nên tốt hơn và muốn có cuộc sống hạnh phúc hơn.
Khi Tư Mã Ngưu hỏi Khổng Tử về tính cách của người quân tử, Khổng Tử trả lời rằng: “Người quân tử không lo không sợ!”. Lại cũng có câu: “Quân tử thản đãng đãng, tiểu nhân trường thích thích”, ý nói người quân tử lòng dạ rộng lớn, không có sầu lo, còn kẻ tiểu nhân thường xuyên lo lắng vụn vặt, nhọc tâm bởi muốn kiểm soát mọi việc và ham muốn những lợi ích không xứng đáng.
Xưa nay, để tự tại, tự do và luôn thanh thản, bậc chính nhân quân tử đều có thái độ đúng mực, tận lực thuận theo mệnh trời, tận lực giải quyết mọi việc một cách thỏa đáng, những sự tình không giải quyết được thì sẽ thản nhiên đối mặt mà trong lòng không lo không sợ. Nhưng cái không lo không sợ không phải là bất cần đời, chẳng quan tâm chăm chút đến điều gì. Mà trái lại, phải luôn tự kiểm điểm, soi xét lại trong lòng để hành xử, đối đãi với mọi việc mà không thẹn với Trời, Đất. Đấy mới thực sự là cái không lo của cảnh giới tinh thần cao quý!
Có người từng hỏi Phật Thích Ca Mâu Ni rằng: “Vì sao người đức hạnh cao thượng, tu thân dưỡng tính lại luôn tỏa ra tâm thái bình tĩnh như một vầng hào quang tràn đầy sự vui sướng, khoái hoạt như vậy?”.
Phật Thích Ca Mâu Ni trả lời: “Đó là bởi vì, họ không vì chuyện quá khứ mà đau buồn, không cầu những chuyện chưa tới của tương lai, họ luôn thấy đầy đủ, thỏa mãn, bởi vậy mà họ luôn lộ ra vẻ dạt dào vui sướng”. Cũng giống như người tu luyện, người quân tử không lo không sợ, thản nhiên với được và mất, tiêu diêu tự tại.
Không chỉ trong văn hóa phương Đông, văn hóa phương Tây cũng có những giáo điều nhắc người ta chớ nên lo lắng vô ích. Chúa Giê-su nói: “Chớ lo lắng về ngày mai, vì ngày mai có điều lo lắng của ngày mai” (Ma-thi-ơ 6:25, 34).
Bởi cuộc đời của ta chẳng do ta nắm giữ, đừng ảo vọng rằng chúng ta sẽ chỉ gặp thành công và may mắn. Nỗ lực hết mình để làm điều tốt nhất mà không chà đạp lên lợi ích của người khác, nhưng thản đãng đón chờ dù kết quả có ra sao, đó mới là cách nương theo dòng chảy của vận mệnh, để nó đẩy ta đi xa hơn. Đừng cố gắng chống chọi, rẽ ngang, rẽ dọc. Bến bờ nào cũng chỉ là điểm dừng chân và phải hao tâm tổn sức mới leo lên được, nhưng trôi theo dòng thì mới đi được đến tận cùng cái đích mà Thiên Đường đã định sẵn cho ta.
…và cách để bước tiếp mà bỏ nỗi lo lại phía sau
“Thời còn bé, tôi từng nhìn vào mắt cha tôi. Trong căn nhà hạnh phúc, tôi là ông vua con ngự ngai vàng. Những ngày đó qua rồi, giờ ký ức chỉ còn lại trên những bức tường… Trên đỉnh ngọn đồi bên kia mặt hồ xanh thẳm, là nơi trái tim tôi lần đầu đã tan vỡ. Tôi vẫn nhớ khi mọi thứ đổi thay, cha tôi đã nói:
Đừng lo lắng, đừng lo lắng con. Thiên Đường đã có sẵn một kế hoạch cho con” – (Trích Don’t You Worry Child)
Một bài nhạc dacne sôi động ẩn chứa những ca từ đầy tính triết lý, được ca vang để tiễn biệt một mùa World Cup quá nhiều bất ngờ. Chẳng phải đó cũng là sự sắp xếp tuyệt vời để tất cả những ai đã vui buồn cùng vòng chung kết kéo dài một tháng nhận ra rằng: Bất chấp những tính toán, sẽ luôn có cái gọi là số phận chi phối từng hành động, kết quả của mọi việc ta làm. Thắng hôm nay, thua ngày mai và ngược lại, chỉ có tâm trí vững vàng, an nhiên, tự tại là của ta, là do ta định đoạt và nó sẽ giúp ta bất động trước thăng trầm của cuộc đời.
Lựa chọn để dòng đời xô đẩy rồi buồn vui theo nó, đánh mất bản thân bằng những ảo tưởng, tham vọng và để cảm xúc, cảm giác của mình bị chi phối bởi những thứ bên ngoài. Hay thản đãng, điềm tĩnh đối diện mọi đổi thay dù là khó chấp nhận nhất, sẵn sàng đón nhận mọi an bài và tin tưởng rằng nó đều là có lý do và mục đích tốt đẹp nào đó. Một bên là quay cuồng vật lộn để rồi đứng yên tại chỗ, một bên là nương theo để lèo lái cho bớt nhọc sức và hứng khởi chờ đón những bến bờ mới. Cách nào sẽ giúp bạn đi được xa hơn, trong dòng đời cuồn cuộn?
Thuần Dương
Có thể bạn quan tâm: