Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng: Truyền thông đang thay đổi thế hệ trẻ ra sao?

Khi tốc độ công nghệ hiện đại ngày một phát triển thì cũng đồng nghĩa hàng loạt các phương thức giải trí với nhiều kỹ xảo điện ảnh ra đời, và đặc biệt thu hút người xem hiện nay là các chương trình phim truyện, MV ca nhạc, kịch hài… bởi những hình ảnh được đầu tư bắt mắt, đặc sắc.

Tuy nhiên bên cạnh những mặt lợi thì hàng loạt mặt tiêu cực khác ít ai nhận ra, mà vô tình xem đó là điều bình thường trong cuộc sống hàng ngày, gây ảnh hưởng không nhỏ đến việc hình thành tính cách hay nhân sinh quan của mỗi người với thế giới xung quanh.

Chúng ta thường nghe nói đến từ “văn hóa” mà ít ai hiểu rõ ý nghĩa sâu xa trong đó: “Văn hóa” ở đây là “dùng văn để giáo hóa đạo đức con người”. Nhưng “văn” không chỉ là con chữ mà nó hiện hữu ngay trong các tác phẩm nghệ thuật hàng ngày nơi chúng ta tiếp xúc, chẳng hạn như thời trang, phim truyện, hoạt hình, truyện tranh, hài kịch, ca nhạc… Mà dễ đi vào lòng người nhất chính là hình ảnh bắt mắt, bởi bộ não người luôn tiếp nhận hình ảnh nhanh hơn là nghe và đọc, hình ảnh lưu lại và gây ấn tượng cho bộ não luôn lâu hơn tất cả các hình thức tiếp nhận thông tin khác.

Vì thế mà các diễn viên, ca sỹ có ngoại hình ưa nhìn, có những bộ phim hay, có những MV bắt mắt đều rất nổi tiếng và giàu có, họ có thể được coi là giới thượng lưu trong ngành giải trí. Tuy nhiên cũng chính vì vậy mà họ trở thành hình mẫu để giới trẻ hâm mộ học theo, mỗi một sản phẩm của họ có thể gây tác động tích cực hoặc tiêu cực đến việc hình thành nhân cách sống của không ít con người ở xã hội hiện tại.

Nếu ví lại thời xưa, ta thường hay xem phim Tây Du Ký, ắt hẳn ai từ nhỏ đến lớn cũng đắm chìm trong những câu chuyện thần tiên, vào một thế giới Thần Phật từ bi cao thượng, cái Thiện luôn được Trời giúp và chiến thắng cái Ác. Từ trang phục đến thần thái các diễn viên trong phim đều đạt đến trình độ hoàn hảo, điều gì cũng rất thuần chính, trang phục cổ trang “kín cổng cao tường”, khiến người xem như lạc vào thế giới đó. Hay phim “Hồng Lâu Mộng”, “Thủy Hử”, “Thái Bình Thiên Quốc”, “Tam Quốc diễn nghĩa”, “Truyền thuyết Quán Thế Âm”…

Những bộ phim từ thời xa xưa cách đây hàng chục năm nhưng dư âm của nó đọng lại khiến cho ai nấy không khỏi rung động, cảm thấy ấn tượng và cảm phục về thần thái người diễn xuất cũng như ý nghĩa chân chính đằng sau. Thông qua đó, họ đã hình thành nhân cách sống giống như thế. Vậy nên ta dễ hiểu vì sao cách đây vài chục năm thì trẻ con đều rất hồn nhiên, ngây thơ đúng tuổi, ít tệ nạn xã hội, con người hầu như ai ai cũng tôn kính Thần Phật và có thế giới nội tâm thuần khiết hơn chứ không phải là “biến dị” như hiện nay, với hàng loạt các tệ nạn xã hội, khiêu dâm, hở hang không đúng tuổi, bạo lực học đường…

Ví như có những nghệ sĩ được ca ngợi là “tài năng nhạc Pop”, nhưng ắt hẳn với ai có nền tảng văn hóa truyền thống sâu sắc thì có lẽ sẽ cảm thấy phản cảm với cách ăn mặc hết sức cổ quái, kỳ cục không giống ai của họ. Chẳng hạn khi đi ra đường thì không mặc quần lót với chiếc váy ngắn cũn cỡn, hết sức “sexy” với những trang phục bó sát màu mè không giống ai, đầu tóc thì xanh vàng tím đỏ đầy đủ cả, có hồi cài thêm mấy chiếc sừng lên đầu… Nói chung, càng “kì dị” bao nhiêu thì họ cho là càng đẹp bấy nhiêu. Vậy mà báo chí lại hết sức ca ngợi với những lời lẽ đường mật khó hiểu, chẳng hạn như “trang phục thu hút”, “độc lạ bắt mắt”… Những bài hát của họ thì nhảy loạn hò hét điên cuồng, còn cuộc sống thì phóng túng, bừa bãi…

Và quả thật, cái gì lệch lạc khỏi truyền thống thì cũng có thế lực đen tối đằng sau thao túng, điều khiển. Một nghệ sĩ dũng cảm nói lên sự thật ấy chính là Lady Gaga. Cuối năm 2017, Lady đã thú nhận với báo chí rằng: “Tôi rất hối hận vì đã bán linh hồn cho thế lực đen tối IIIuminati” – Illuminati, một hội kín tôn thờ quỷ Satan. Lady Gaga cho biết, nhờ thế lực này mà cô đã được nổi tiếng, nhưng lại cũng chính vì “bán linh hồn cho Satan” mà cô đã bị căn bệnh đau cơ xơ hoá hành hạ mỗi đêm. Nếu lời tâm sự của Lady Gaga là sự thật, thì phải chăng cũng chính thế lực ấy đã tạo nên những bộ trang phục cổ quái không giống ai và những màn biểu diễn hò hét cuồng loạn của rất nhiều những nghệ sĩ “phá cách” thời hiện đại?

Không chỉ Lady Gaga mà có lẽ mọi người đều con nhớ đến những danh hiệu nổi tiếng trong làng âm nhạc thế giới, như ‘Công chúa nhạc Pop’, hay ‘Nữ hoàng tuổi teen’. Họ từng là những nghệ sỹ có những bài hát rất hay, thu hút và vẻ đẹp thông minh, thánh thiện với mái tóc vàng dài óng ả khiến ai cũng yêu quý, cảm mến với hàng triệu lượng fan hâm mộ trên khắp thế giới. Nhưng giờ đây, những ngôi sao nổi tiếng ấy lại có cuộc sống hết sức phóng túng sa đọa.

Phải chăng chính điều đó đã dẫn dụ ‘ma tính’ bên trong con người khiến họ ăn mặc và làm những trò biểu diễn hết sức phản cảm, sexy, tóc tai cạo và cắt ngắn, nhuộm tóc đủ kiểu, mặt mày đeo khuyên đủ chỗ, các MV ca nhạc thật khó đi vào lòng người. Nguyên cớ nào đã khiến thần thái của họ thay đổi, không còn xinh đẹp thánh thiện thu hút ánh nhìn như xưa? “Sức nóng” và lượng fan hâm mộ của họ cũng giảm đi nhanh chóng.

Nhưng cách sống của những ngôi sao ấy lại ảnh hưởng không ít đến cuộc sống giới trẻ. Có rất nhiều bạn trẻ vì lòng ái mộ mà cũng chạy theo xu hướng ấy, cũng “sexy, thác loạn, ăn chơi đua đòi”… gây ra không ít những tệ nạn đáng tiếc.

Có một em bé mẫu giáo trên miệng luôn hát bài “Người lạ ơi” mà trong tâm bé có lẽ cũng không hiểu lời bài hát, điều ấy cũng đủ cho ta thấy sức lan truyền ảnh hưởng của các chương trình giải trí trong bộ não con người. Rồi hai bé trai khác cũng độ tuổi mẫu giáo từng xem phim hoạt hình gì đó vào ban ngày, ban đêm ngủ mơ hét lên sợ hãi, sáng ra kể với mẹ rằng tối em nằm thấy toàn xương người và ma quỷ – như vậy cũng đủ thấy sức ảnh hưởng của phim ảnh tới bộ não trẻ thơ.

Thật ra không chỉ trẻ thơ, mà đến người lớn cũng vậy, dung nạp ban ngày những gì thì ban đêm ấn tượng ra thế ấy. Nếu điều dung nạp là những thứ tốt đẹp thì nội tâm họ cũng dần tốt đẹp lên, nếu điều dung nạp toàn là những hình ảnh biến dị, cổ quái, ma quỷ… thì ban đêm cũng ám ảnh vào tâm trí rồi dần dần hình thành nên nhân cách sau này.

Có người bạn của tôi kể rằng, sau khi xem MV ca nhạc nào đó gần đây, tiếng hát quả thật rất hay, diễn viên chính thì đẹp, nhưng hình ảnh còn lại quá đáng sợ với đầy xác sống “zombie” nên tối làm cô ấy mơ thấy toàn cảnh chết chóc, đâm chém đến toát mồ hôi. Hay một cô bạn xem MV ca nhạc nổi tiếng khác, nhưng cô vốn là một người theo Tin Lành, nên khi thấy cảnh diễn viên đốt bức tranh có hình Chúa, cô thấy rất phản cảm. Một hình ảnh thánh khiết như thế sao lại bị đưa lên đốt đi tùy tiện, “nỗi đau vì nhân loại của Thần” sao lại ví với “nỗi đau bởi cái tình của con người” – đây phải chăng là sự báng bổ Thần Phật hay sao?

Vâng, truyền hình thật sự rất quan trọng, bởi nó không chỉ là một kênh để giải trí, giúp con người vơi đi nỗi mệt nhọc sau những giây phút làm việc căng thẳng mà còn là một văn hóa giáo dục sâu sắc trong đời sống con người. Nếu người nghệ sỹ hiểu rõ ‘sức nặng’ này và có những bước đi thật chân chính, thuần khiết thì điều đó sẽ không chỉ giúp toàn xã hội được thăng hoa về mặt đạo đức mà còn giúp bồi dưỡng phước báu cho chính bản thân họ sau này.

Nhã Thanh

Có thể bạn quan tâm:

Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng: Truyền thông đang thay đổi thế hệ trẻ ra sao?

Tags:

Góc nhìn Văn hoá

văn hóa