Nước Pháp quyến rũ (P.1): Rượu vang Pháp giúp cuộc sống dễ dàng, chậm rãi và khoan dung hơn

Trong cánh đồng bất tận của văn minh nhân loại Đông Tây, nước Pháp là khu vườn hội tụ của vô vàn nét văn hoá quyến rũ: Từ những kiệt tác văn học kinh điển của những Voltaire, Victor Hugo, Emile Zola, tới những công trình kiến trúc nguy nga độc đáo như tháp Eiffel, bảo tàng Louvre, nhà thờ Đức Bà… Từ những nhãn hiệu thời trang, mỹ phẩm danh tiếng như Coco Chanel, Christian Dior, tới nền ẩm thực truyền thống tinh tế với rượu vang, phô mai, v.v. Có thể nói, chính kho tàng văn hoá bất tận đã làm nên sức quyến rũ của xứ sở hào hoa này. Đại Kỷ Nguyên xin trân trọng gửi đến quý độc giả loạt bài “Nước Pháp quyến rũ”, với hi vọng cùng bạn đọc khám phá và trải nghiệm những nét văn hoá đặc sắc của xứ sở rượu vang, từ đó chiêm nghiệm sâu lắng thêm về nền văn hoá mấy nghìn năm của nước Việt ta.

Phần 1: Rượu vang Pháp giúp cuộc sống dễ dàng, chậm rãi và khoan dung hơn

Đến với những cánh đồng nho bạt ngàn miền Nam nước Pháp, trong ánh nắng chan hoà rực rỡ, cầm ly rượu vang sóng sánh trên tay, ta mới hiểu vì sao thức uống trang nhã này lại trở thành niềm tự hào của văn hoá Pháp.

Khác với nước lọc, rượu vang không phải là thức uống để giải khát. Khác với bia, rượu vang không phải là thức uống trong những cuộc vui ầm ĩ tiếng reo hò. Rượu vang, như một người phụ nữ quý tộc mặn mà và kiêu sa, chỉ có thể đặt trong tay những người thưởng thức nhẹ nhàng và tinh tế.

Lịch sử lâu đời của rượu vang Pháp

Rượu vang Pháp có lịch sử từ thế kỷ thứ 6 trước Công Nguyên, thời kỳ Hy Lạp chiếm đóng. Đế Chế La Mã đã cho phép những vùng miền Nam nước Pháp sản xuất rượu, và nghề trồng nho bắt đầu phát triển ở thành phố Marseille. Trong suốt thời Trung Cổ loạn lạc, những thầy tu đã có công giữ gìn các ruộng nho cũng như kỹ thuật làm rượu, và những ruộng nho lớn thường thuộc về các nhà thờ.

Mãi đến năm 1850, hầu hết rượu của Pháp vẫn chỉ phục vụ cho nhu cầu nội địa. Do sự phát triển của ngành đường sắt và đường bộ, chi phí vận chuyển giảm, nhờ đó mà lượng rượu xuất khẩu cũng tăng lên đáng kể, và người dân thế giới cũng được thưởng thức món quà tuyệt diệu này.

Vùng Bordeaux, Pháp là vùng đất sản xuất rượu lớn nhất và có lịch sử lâu đời nhất tại Đại Tây Dương, đứng đầu thế giới về xuất khẩu rượu. Được mệnh danh với cái tên “thủ phủ rượu vang trên thế giới”, Bordeaux có những ngôi làng rượu vang nổi tiếng như Pessac-Léognan, Entre-Deux-Mers, Sauternes và Barsac. Vang Bordeaux thường kén người thưởng thức bởi vị chát mạnh hơn hẳn các loại rượu khác.

Thưởng thức rượu vang là cả một nghệ thuật

Quá trình chuẩn bị và thưởng thức rượu vang cũng lắm công phu. Uống rượu vang không chỉ đơn thuần là “uống rượu”, mà còn là cả một quá trình chiêm nghiệm, thưởng thức và tận hưởng hương thơm, mùi vị, cũng như cảm nhận tình yêu với nghề, nét tài hoa của người nghệ nhân làm ra chai rượu vang đó.

Trước khi uống, rượu vang phải được bảo quản ở nhiệt độ mát mẻ thích hợp: Rượu trái cây có gas hoặc champagne là 7 độ, vang trắng 7 – 10 độ, vang đỏ 13 – 16 độ. Ly uống rượu vang phải là ly trắng trong, loại ly pha lê thanh khiết và tuyệt đối không bỏ đá vào rượu. Mỗi loại rượu vang lại đi kèm với một kiểu ly riêng: Chân cao bầu tròn hợp với vang đỏ, bầu dài dáng thanh chỉ dùng cho vang trắng, búp thon miệng dáng cao thích hợp với champagne…

Rót rượu cũng là một nghệ thuật. Phải cầm chai rượu ở phần sát đáy chai, khi rót miệng chai không tiếp xúc với miệng ly. Khi bắt đầu, rót một cách dứt khoát để rượu không bị đổ dọc theo thân chai; khi kết thúc, xoay nhẹ chai để ngắt dòng chảy và tránh rượu thừa nhễu ra dọc thân chai. Vang đỏ và vang trắng chỉ rót khoảng 1/3 ly để khi “lắc” vang không bị tràn ra ngoài, còn champagne có thể rót ⅔ ly để thấy được những bọt khí sủi tăm trong ly vang.

Để thưởng thức trọn vẹn một ly rượu vang, bạn phải sử dụng cả thị giác, khứu giác và vị giác:

Dùng “mắt nhìn” để phán đoán màu sắc của rượu vang: Bằng cách lắc ly rượu theo hướng tròn, bạn có thể kiểm tra được màu sắc và sự nhất quán của loại vang mình đang uống. Khi lắc nhẹ ly rượu, chỉ nên cầm ly ở phần chân để tránh nhiệt độ từ bàn tay làm thay đổi hương vị rượu.

Dùng “mũi ngửi” để phân tích hương thơm, độ mạnh và cá tính của rượu: Thông thường, hương thơm của rượu có hai phần, hương đầu là mùi đặc trưng của giống nho, hương cuối là đặc trưng của các phản ứng hóa học đặc trưng bởi loại men và tuổi rượu. Nên để rượu vang “thở” khoảng 15-30 phút để khí SO2 thoát ra hết.

Dùng “miệng nếm” để cảm nhận vị đậm nhạt của rượu, độ ngọt, độ chua và độ chát, dư vị còn lưu lại trong cổ sau khi nuốt: Khi uống cũng cần nhấp môi thật nhẹ, thật chậm, để từ từ thả hồn tưởng tượng ra mình đang ở giữa những cánh đồng nho chín với hương thơm ngạt ngào nồng đượm khắp không gian.

Mỗi loại rượu vang Pháp có “mật mã” ẩm thực riêng. Người Pháp có câu: “Viande blanche vin blanc, viande rouge vin rouge”, nghĩa là: Thịt trắng rượu trắng, thịt đỏ rượu đỏ. Rượu vang đỏ có vị thơm chát, vang trắng ngà óng ánh và thanh thoát một thứ hương thơm dịu nhẹ đến ngỡ ngàng…

Thứ tự dùng rượu vang trong bữa ăn cũng quan trọng. Người Pháp thường bắt đầu bằng rượu vang “trẻ” và kết thúc bữa ăn với một chai vang lâu năm, dùng vang trắng trước vang đỏ, loại nhẹ trước loại nặng, vang lạnh trước vang để mát, vang chua trước vang dịu… Tuy nhiên, nguyên tắc chung nhất vẫn là với mỗi chai vang, niềm vui thích cứ tăng dần lên, để mỗi chai sau uống lại thấy ngon hơn chai trước.

Rượu vang Pháp giúp cuộc sống “dễ dàng, chậm rãi và khoan dung hơn”

Với bất kỳ ai, khi cầm ly rượu vang trên tay cũng là lúc cảm thấy mình trở nên lịch lãm hơn, tự tin hơn, quên đi hết mệt nhọc, không còn vướng bận ưu phiền lo toan.

Chẳng thế mà cựu tổng thống Mỹ Benjamin Franklin từng ca ngợi: “Rượu vang làm cho cuộc sống hàng ngày của chúng ta trở nên dễ dàng hơn, bớt vội vàng, ít căng thẳng và khoan dung hơn”.

Dưới một góc độ nào đó, nghệ thuật thưởng thức rượu vang Pháp cũng giống như nghệ thuật thưởng trà của người Nhật Bản, Việt Nam và Trung Hoa truyền thống. Người ta nói: “Trà, thiền nhất vị”, trà cũng như thiền đều thanh khiết. Tao nhân mặc khách dùng trà để tu tâm dưỡng tính, lắng đọng những truy cầu danh lợi tình xôn xao, ung dung đi hết ngày tháng trăm năm mặc phong vân dời chuyển. Các bậc tu hành cũng dùng thiền để buông bỏ danh lợi tình chốn hồng trần, tìm thấy an lạc vĩnh hằng trong tịch mịch, cho tới ngày đắc Đạo viên mãn trở về Thiên Quốc.

Còn rượu vang thì sao? Trong cuộc sống xô bồ hối hả, trọn vẹn thưởng thức một ly rượu vang cũng là cách mỗi người học biết sống chậm lại trong từng khoảnh khắc, nhắc nhở mỗi chúng ta về sự hiện hữu của phút giây hiện tại, giúp con người điều tâm tĩnh khí. Tâm hồn ta như một mặt hồ phẳng lặng, bao nhiêu bụi đất đều đã lắng chìm, hiển lộ ra màn nước trong sáng, như cái chân ngã, chân như, cái tôi bản nguyên thuần thiện.

Ngọc Hà

Có thể bạn quan tâm: