Sức hút của ngành công nghiệp chế biến thực phẩm Việt

Trước sự màu mỡ của "mỏ vàng" công nghiệp chế biến thực phẩm Việt Nam, các doanh nghiệp nội và ngoại cùng "hào hứng" đổ vốn đầu tư.

Trong những năm gần đây, ngành công nghiệp chế biến thực phẩm của Việt Nam đang có xu hướng tăng trưởng mạnh, từng bước cung ứng nhiều sản phẩm có sức cạnh tranh cao, chiếm lĩnh thị trường nội địa và gia tăng xuất khẩu.

Hút đầu tư

Các thống kê của Bộ Công Thương cho thấy, giá trị tiêu thụ thực phẩm hàng năm của Việt Nam ước tính khoảng 15% GDP. Trong 5 năm gần đây, lượng tiêu thụ thực phẩm chế biến và đồ uống tăng trung bình hàng năm lần lượt ở ngưỡng 9,68% và 6,66%.

Theo dự báo của Hãng BMI Research, ngành công nghiệp thực phẩm Việt Nam đạt tăng trưởng kép hàng năm trong giai đoạn 2015-2020 là 10,9%.

Thu nhập của người dân Việt Nam vẫn thấp hơn các nước phát triển, vì vậy, nhu cầu tiêu dùng sẽ tập trung vào nhóm hàng thực phẩm và đồ dùng thiết yếu. Việc đầu tư vào công nghiệp chế biến thực phẩm tại Việt Nam được đánh giá là hấp dẫn do có nhiều chính sách ưu đãi thuế như thuế thu nhập doanh nghiệp giảm từ 25% xuống còn 20%; với những dự án thuộc diện ưu đãi đầu tư, doanh nghiệp còn được miễn giảm thuế một số năm, tối đa miễn thuế 4 năm, giảm 50% mức thuế trong 9 năm tiếp theo; miễn thuế nhập khẩu công nghệ phục vụ sản xuất...

Trong 5 năm gần đây, lượng tiêu thụ thực phẩm chế biến và đồ uống tăng trung bình hàng năm lần lượt ở ngưỡng 9,68% và 6,66%.

Nắm bắt cơ hội này, nhiều doanh nghiệp đã mở rộng đầu tư, đẩy mạnh sản xuất trong lĩnh vực chế biến thực phẩm. Trong giai đoạn 2016-2017, xu hướng này diễn ra mạnh mẽ tại các doanh nghiệp.

Có thể kể đến Tập đoàn CJ Cheil Jedang (CJ) của Hàn Quốc. Có mặt tại Việt Nam từ năm 1999 CJ nhận thấy tiềm năng của thị trường thực phẩm Việt Nam nên thời gian gần đây đã thực hiện hàng loạt thương vụ M&A để mở rộng thị phần. Năm 2016, CJ đã mua lại thương hiệu kim chi Ông Kim và chi 300 tỷ đồng mua hơn 4% cổ phần Vissan trong đợt IPO. Tới năm 2017, CJ tiếp tục thâu tóm Công ty cổ phần Thực phẩm Cầu Tre và đổi tên thành CJ Cầu Tre, đồng thời điều chỉnh bổ sung thêm một số ngành nghề kinh doanh như chế biến rau quả, sản xuất các loại bánh từ bột và thức ăn chế biến sẵn,...

Theo đại diện CJ cho biết, trong năm 2017, CJ đã quyết định đầu tư một khu phức hợp thực phẩm với quy mô 1.400 tỷ đồng gồm 3 cơ sở chính là nhà máy sản xuất và gia công thực phẩm, khu nghiên cứu thực phẩm và khu an toàn thực phẩm để áp dụng những tiến bộ về xử lý và kiểm tra an toàn thực phẩm sử dụng kỹ thuật tiên tiến nhất của thế giới. Đại diện đơn vị này cũng không giấu kì vọng tới năm 2020, doanh thu riêng lĩnh vực công nghiệp thực phẩm sẽ là 700 triệu USD với số lượng sản phẩm đa dạng, thành phẩm tốt, an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng, phù hợp khẩu vị người Việt và đưa sản phẩm xuất khẩu ra nước ngoài

Một đơn vị khác là PAN Food đã mua 4 công ty chuyên về thực phẩm gồm: Công ty Bibica, Lafooco, Thủy sản 584 Nha Trang, Aquatex Bến Tre để cùng đầu tư, phát triển mảng thực phẩm. Hiện mức doanh thu cả nội địa lẫn xuất khẩu của PAN Food đạt khoảng 90 triệu USD, trong đó có khoảng 45 triệu USD là doanh thu xuất khẩu.

Hay Công ty CP Chăn nuôi C.P Việt Nam ngoài nhà máy chế biến thực phẩm đã xây dựng tại một số tỉnh, thành phố, mới đây đã đưa vào hoạt động thêm một nhà máy mới có diện tích 6 ha tại KCN Tân Phú Trung (Củ Chi, TP.HCM). Nhà máy được thiết kế với công suất lên đến 13.200 tấn xúc xích và thực phẩm chế biến mỗi năm.

Cần đẩy mạnh về "chất"

Việt Nam có nguồn cung lớn và phong phú các sản phẩm nông sản, thủy sản và công nghiệp thực phẩm cho thị trường nội địa và xuất khẩu. Tuy nhiên Bà Trần Kim Oanh, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư phát triển công thương (Cục Xúc tiến thương mại) cho biết hiện nguyên liệu trong nước cũng chưa đáp ứng được yêu cầu sản xuất, tiêu chuẩn của doanh nghiệp FDI, vì vậy lượng nhập khẩu nguyên liệu khá lớn; tỷ trọng xuất thô vẫn nhiều, tinh chế vẫn thấp nếu so với doanh nghiệp FDI sản xuất tại nước họ hay các quốc gia khác. Chính vì vậy, để thu hút nguồn vốn FDI trong chế biến thực phẩm, bà Trần Kim Oanh cho rằng cần quy hoạch vùng nguyên liệu, hỗ trợ cho doanh nghiệp FDI xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu để sản xuất ổn định

Các chuyên gia cho rằng, để tạo điều kiện cho ngành công nghiệp thực phẩm phát triển, doanh nghiệp và nông dân phải liên kết mạnh hơn, nghiên cứu đầu tư sản phẩm mà thị trường cần, không chỉ đơn thuần bán những thứ mình có, kết hợp với đầu tư công nghệ sản xuất, bao bì, tiếp thị sản phẩm, “bắt tay” với các doanh nghiệp ngoại, các nhà nhập khẩu để sản xuất theo thị hiếu của từng thị trường.

Bên cạnh nỗ lực của doanh nghiệp, rất cần Nhà nước hỗ trợ và ban hành các chính sách phát triển theo các mục tiêu trọng điểm, đặc biệt hướng đến sự liên kết trong chuỗi giá trị.

Thị trường thực phẩm tại Việt Nam lâu nay được ví như “mỏ vàng” với nhiều dư địa phát triển để khối nội lẫn khối ngoại lao vào rót vốn đầu tư và cạnh tranh. Thời gian tới, với sự thực thi hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA) cũng như sự phát triển năng động của kinh tế thế giới, ngành công nghiệp thực phẩm Việt Nam có nhiều cơ hội phát triển mạnh mẽ, việc thu hút đầu tư phát triển sản xuất, tiếp thu công nghệ tiên tiến sẽ là mấu chốt căn bản để thúc đẩy doanh nghiệp nội phát triển ngành công nghiệp chế biến thực phẩm Việt. Nếu doanh nghiệp nội không bứt phá, nguy cơ “thất thế” trên sân nhà là điều không tránh khỏi.